دندان های شیری علاوه برجویدن غذا، نقش بسیار مهمی را در حفظ فضای مورد نیاز دندان های دائمی دارند.همچنین ریشه دندانهای شیری، مشابه نقشه راهنما برای رویش دندان های دائمی عمل می کنند .
در صورت کشیده شدن زود تر از موقع دندان شیری، دندان های مجاور به سمت این فضای خالی حرکت کرده و در نتیجه فضای مورد نیاز برای رویش دندان دائمی از دست می رود.در این شرایط دندان دائمی یا به صورت نادرست و کج رویش می یابد و یا اینکه زیر سایر دندان های دائمی گیر کرده و اصلا رویش نمی یابد، که درهر دو حالت به نامرتب شدن دندان ها می انجامد.
فضا نگهدارها وسیله یا اپلاینس هایی هستند که بعد از دست رفتن دندان های شیری،وظیفه حفظ فضای دندان کشیده شده را تا زمان رویش دندان دائمی به عهده دارند.
با توجه به ناحیه دندان از دست رفته و شرایط دندان های موجود،انواع مختلفی از فضا نگه دار ها مورد استفاده قرار می گیرند .فضا نگه دار ها می توانند به صورت ثابت یا متحرک ، یک طرفه یا دوطرفه در فک بالا یا پایین باشند.
به طور کلی 2 فضا نگه دار” بند و لوپ” و “لینگوال آرچ” بیشتراز سایر فضا نگه دار ها مورد استفاده قرار می گیرند.بند و لوپ در موارد از دست دادن دندان در یک طرف فک مورد استفاده قرار می گیرد.در مواقعی که در هر دو سمت فک دندان از دست رفته باشد می توان از لینگوال آرچ استفاده کرد.
البته می توان از بند و لوپ مجزا برای هر سمت نیز استفاده نمود.
دندانپزشک شما بر اساس شرایط موجود و نیاز های درمانی بیمار،فضا نگه دار مناسب را انتخاب می نماید.
چه دندان هایی نیاز به فضا نگه دار دارند؟
1: در صورتی که رویش دندان دائمی جایگزین،بیش تر از 3 تا 6 ماه بعد باشد، می بایست بعد از کشیدن دندان شیری از فضا نگه دار استفاده کرد
2: در مواردی که یک دندان دائمی تشکیل نشده باشد،بعد از کشیدن دندان شیری،تا زمانی که رشد کودک تکمیل شده و امکان قرار دادن ایمپلنت فراهم شود،فضا توسط فضا نگه دار مناسب حفظ می شود.
3: از دست رفتن سریع دندان دائمی:در صورتی که یک رندان دائمی خیلی زود و قبل از تکمیل رشد کودک کشیده شود،ممکن است فضا تا زمان امکان انجام ایمپلنت توسط فضا نگه دار حفظ شود.
روش درمان:
معمولا ساخت فضا نگه دار و نصب آن در داخل دهان به 2 یا 3 جلسه درمان،نیاز دارد.
1:قالبگیری از محل دندان کشیده شده (گاهی ممکن است قالبگیری فضانگه دارقبل از کشیدن دندان انجام شود و در جلسات بعد،هم زمان با کشیدن دندان،فضا نگه دار نصب شود )
2:ساخت فضا نگه دار مناسب ( با توجه به دستور پزشک) در لابراتوار
3:تنظیم فضا نگه دار در داخل دهان
4:چسباندن فضا نگه دار با چسب مناسب(در مورد فضا نگه دار های ثابت)
عوارض و توصیه های بعد از درمان فضا نگه دار
1:باتوجه به احتمال گیر بیشتر غذا و باکتری ها در اطراف فضا نگه دار،برای جلوگیری از پوسیدگی دندان پایه و دندان های مجاور،می بایست رعایت بهداشت و مسواک زدن با دقت و زمان بیشتر انجام شود.
2:وضعیت و عملکرد فضا نگه دارو سلامت دندان پایه و مجاور باید به صورت منظم توسط دندانپزشک بررسی گردد.این بررسی تا زمان رویش دندان جایگزین ادامه می یابد.نهایتا فضا نگه دار با تشخیص دندانپزشک،قبل از رویش دندان جایگزین،خارج می شود.
3:در صورت لق شدن یا خارج شدن فضا نگه دار،در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه نمایید.