آیا تا به حال متوجه شده‌اید که در زمان استرس، دچار دندان درد عصبی شده یا لثه‌هایتان حساس‌تر می‌شود؟ این ارتباط تنگاتنگ بین سلامت روان و سلامت دهان و دندان، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی تأثیر استرس بر سلامت دهان و دندان می‌پردازیم و راهکارهایی برای کاهش این تأثیرات ارائه خواهیم داد. با ما همراه باشید تا با هم به دنیای پیچیده ارتباط ذهن و دهان سفر کنیم.

5 نشانه استرس در دهان و دندان

استرس در جامعه امروز، به‌ویژه در سال‌های اخیر با وجود عدم قطعیت‌های ناشی از همه‌گیری کووید-19، فشارهای اقتصادی، مسائل سیاسی و افزایش نگرانی‌های بهداشتی، به یک مشکل جدی تبدیل شده است. احتمالاً در سال گذشته، استرس بیشتری نسبت به معمول تجربه کرده‌اید.

همه ما می‌دانیم که استرس برای سلامت روان ما مضر است و می‌تواند باعث بروز برخی بیماری‌های جسمی شود، اما بسیاری از افراد نمی‌دانند که استرس همچنین می‌تواند به‌طورجدی بر سلامت دندان‌های آن‌ها تأثیر بگذارد. استرس بیش‌ازحد می‌تواند بر دندان‌ها و لثه‌های شما تأثیر مخرب داشته باشد. در ادامه به برخی از روش‌هایی که استرس می‌تواند بر دندان‌های شما تأثیر بگذارد و نکاتی در مورد نحوه مدیریت آن اشاره خواهیم کرد.

1. دندان قروچه

یکی از مهم‌ترین ارتباطات بین استرس و دندان‌ها در دندان قروچه نمود پیدا می‌کند. دندان قروچه می‌تواند توسط عوامل متعددی تحریک شود، اما شایع‌ترین محرک آن استرس است. زمانی که تحت استرس هستید، ممکن است ناخودآگاه دندان‌های خود را در هنگام خواب به هم بفشارید یا فک خود را به جلو و عقب حرکت دهید. در طولانی‌مدت، دندان قروچه می‌تواند باعث ساییدگی یا شکستگی دندان‌ها شود و همچنین می‌تواند به مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) نیز آسیب برساند. ازآنجایی‌که دندان قروچه ناشی از استرس معمولاً در هنگام خواب رخ می‌دهد، ممکن است متوجه آن نباشید. بنابراین، برخی از علائم شایع دندان قروچه که می‌توانید به دنبال آن‌ها باشید عبارت‌اند از:

• سردرد
• درد فک
• اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
• ساییدگی غیرطبیعی دندان‌ها
• شکستگی دندان‌ها
• حساسیت دندان و لثه

دندان قروچه اغلب در هنگام خواب رخ می‌دهد، اما می‌تواند در هنگام بیداری نیز اتفاق بیفتد. ممکن است متوجه شوید که در شرایط استرس‌زا، فک خود را می‌فشرد. اگر متوجه هر یک از علائم احتمالی دندان قروچه شدید، حتماً بررسی کنید که آیا در هنگام استرس، در حال فشردن دندان‌های خود هستید یا خیر. هنگامی‌که متوجه شدید که دندان‌های خود را فشار می دهید یا می‌سایید، آن را متوقف کنید و سعی کنید روش‌های سالم‌تری برای مقابله با استرس خود پیدا کنید. همچنین دندان‌پزشکان می‌توانند برای جلوگیری از ساییدگی دندان‌ها در هنگام خواب، محافظ دهانی (نایت گارد) برای استفاده در شب به شما ارائه دهند.

2. استرس و برفک زبان و آفت

زخم‌های دهانی یا آفت‌ها، زخم‌های دردناکی هستند که بر روی بافت‌های دهان شما ایجاد می‌شوند. درحالی‌که هنوز علت دقیق آن‌ها مشخص نیست، تحقیقات نشان می‌دهند که یکی از نشانه‌های تأثیر استرس بر سلامت دهان و دندان، خطر ابتلا به زخم‌های دهانی است. این احتمالاً به دلیل تأثیراتی است که استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن داشته باشد. اعتقاد بر این است که زخم‌های دهانی زمانی ظاهر می‌شوند که سیستم ایمنی به پوشش داخلی دهان حمله کرده و باعث تجزیه بافت‌ها می‌شود.

زخم‌های دهانی معمولاً طی 10 تا 14 روز خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما می‌توانند در طول این مدت باعث درد و ناراحتی زیادی شوند. در زمان‌های پراسترس، ممکن است متوجه شوید که زخم دهانی روی گونه، داخل لب، رو یا زیر زبان یا روی کام نرم شما ظاهر می‌شود. این احتمال به‌ویژه در صورت مسواک زدن بیش‌ازحد، خوردن غذاهای تند و اسیدی یا آسیب جزئی به دهان مانند گاز گرفتن تصادفی گونه، بیشتر است.

برای جلوگیری از ایجاد زخم‌های دهانی، بهتر است روش‌هایی برای کاهش استرس پیدا کنید تا سلامت دهان و دندان شما تحت تأثیر قرار نگیرد. اگر زخم دهانی ظاهر شد، می‌توانید از یک ماده بی‌حس‌کننده یا ژل‌های مخصوص زخم‌های دهانی مثل آفتین ژل یا سایر داروهای بدون نسخه استفاده کنید. شستشو با آب‌نمک نیز می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.

3. خشکی دهان

خشکی دهان یا زروستومی، ناشی از کاهش تولید بزاق است. تحقیقات نشان می‌دهند که استرس، اضطراب و افسردگی می‌توانند میزان بزاق تولیدشده توسط غدد بزاقی شما را کاهش دهند و منجر به خشکی دهان شوند. بسیاری از افراد ممکن است در هنگام احساس اضطراب از طریق دهان نفس بکشند و این جریان هوا می‌تواند بافت‌های دهان را بیشتر خشک کند.

ممکن است خشکی دهان مسئله مهمی به نظر نرسد، اما تولید بزاق کافی برای سلامت دندان‌های شما ضروری است. بزاق، بقایای غذا و باکتری‌ها را از دهان شما شسته و به جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها و التهاب لثه کمک می‌کند. کمبود بزاق ناشی از خشکی دهان باعث می‌شود باکتری‌ها و بقایای غذا در دهان و روی دندان‌های شما باقی بمانند. این امر می‌تواند خطر پوسیدگی دندان‌ها را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. برای مقابله با خشکی دهان می‌توانید کارهای زیر را امتحان کنید:

• یکی از راه‌هایی که می‌توانید با خشکی دهان مقابله کنید، نوشیدن آب فراوان برای افزایش تولید بزاق است.
• شستشو با دهان‌شویه غیرالکلی نیز می‌تواند به تسکین خشکی دهان کمک کند.
• اگر خشکی دهان شما پس از پایان دوره استرس ادامه یافت، با دندان‌پزشک خود مشورت کنید تا علت آن را مشخص کرده و راه‌حل مناسبی ارائه دهد و اقدامات لازم را برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها انجام دهید.

4. بیماری لثه و عفونت

اثبات شده است که استرس می‌تواند توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها، ازجمله بیماری‌های لثه را تضعیف کند. این ضعف سیستم ایمنی ناشی از استرس، عامل اصلی پیشرفت بیماری لثه است که می‌تواند به پریودنتیت پیشرفت کند و خطر از دست دادن دندان‌ها را افزایش دهد. بدتر از آن، عفونت‌های دهانی، سیستم ایمنی بدن شما را فراتر از اثرات استرس ضعیف می‌کنند. دهان دروازه ورود به بدن و ورود باکتری‌ها و میکروب‌ها به جریان خون شما از طریق لثه‌های ملتهب است.

بنابراین، مهم است که در زمان‌هایی که استرس ممکن است ایمنی شما را تضعیف کند، مراقبت ویژه‌ای از دندان‌ها و دهان خود داشته باشید. دو بار در روز به‌طور کامل دندان‌های خود را مسواک بزنید و هرروز نخ دندان بکشید و بین دندان‌های خود را تمیز کنید. این کار باعث می‌شود پلاک دندانی تحت کنترل باشد و نتواند به لثه‌های شما آسیب برساند. همچنین باید به‌طور مرتب به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید تا لثه‌ها و دندان‌های شما سالم بمانند.

5. غفلت از رعایت بهداشت دهان و دندان

هنگامی‌که تحت استرس شدید قرار دارید، معمولاً عادات مراقبت از سلامتی خود را به دلیل کمبود وقت، انرژی، ظرفیت ذهنی کنار بگذارید. مثل کارهای ساده‌ای مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن. عادات تغذیه‌ای نیز ممکن است تغییر کند. هنگامی‌که افراد تحت استرس هستند، به غذاهای شیرین که برای سلامت دندان‌های آن‌ها مضر است تمایل پیدا کنند، به‌ویژه اگر به‌طور منظم دندان‌های خود را مسواک نزنند و نخ دندان نکشند.

اگر بهداشت دهان و دندان برای مدت طولانی نادیده بگیرید، ممکن است دچار پوسیدگی دندان، بدبویی دهان، بیماری لثه و حتی از دست دادن دندان شوید. مهم است که حتی در زمان‌های استرس، بهداشت دهان و دندان خود را حفظ کنید تا مجبور نباشید با استرس ناشی از مشکلات سلامت دهان و دندان نیز مقابله کنید.

دندان درد عصبی را چگونه درمان کنیم

اولین قدم برای مقابله با استرس و دندان درد عصبی، صادق بودن با خود در مورد احساسات خود و نحوه برخورد با آن‌ها است. اگر می‌توانید تشخیص دهید که تحت استرس هستید، می‌توانید قدم بعدی را بردارید و تصمیم بگیرید که چگونه استرس را کاهش دهید و به روشی سالم با آن برخورد کنید. اگر احساس می‌کنید که استرس شما خارج از کنترل شماست و بر سلامت روان و جسمی شما تأثیر منفی می‌گذارد، از یک متخصص روانشناس کمک بگیرید.

در اینجا برخی از کارهای دیگری که می‌توانید برای کاهش تأثیر استرس بر سلامت دهان و دندان انجام دهید، را ملاحظه کنید:

• تنفس عمیق
• ورزش
• ماساژ یا حمام برای ریلکس کردن عضلات
• خواب کافی
• خوردن یک رژیم غذایی متعادل
• استراحت کوتاه
• یوگا و مدیتیشن
• گوش دادن به موسیقی آرام‌بخش
• انجام سرگرمی‌های موردعلاقه
• حذف عوامل تحریک‌کننده
• صحبت کردن

آیا قرصی برای درمان دندان درد عصبی وجود دارد؟

بله، داروهای مسکن می‌توانند به تسکین موقت درد دندان عصبی کمک کنند. داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن ازجمله داروهای رایجی هستند که برای کاهش درد دندان استفاده می‌شوند. این داروها با کاهش التهاب و مهار انتقال سیگنال‌های درد عمل می‌کنند. اما توجه داشته باشید که داروها تنها درد را تسکین می‌دهند و مشکل اصلی را برطرف نمی‌کنند.

جمع بندی

در پایان، به یاد داشته باشید که سلامت دهان و دندان، جدایی‌ناپذیر از سلامت کلی بدن است. با مدیریت استرس، تغذیه سالم، بهداشت دهان و دندان منظم و مراجعه به دندان‌پزشک، می‌توانیم تأثیر استرس بر سلامت دهان و دندان را کاهش داده و لبخندی زیبا و دهانی سالم داشته باشیم. پس، برای داشتن زندگی سالم‌تر و شادتر، به سلامت دهان و دندان خود اهمیت دهیم.